2FA là gì? Cách hoạt động và ứng dụng trong bảo mật

Trong thời đại số, nơi email, mạng xã hội và tài khoản ngân hàng chứa vô vàn thông tin quan trọng, mật khẩu thông thường không còn đủ an toàn. Xác thực 2 bước (2FA) ra đời như một lớp bảo vệ ngăn chặn kẻ xấu chiếm đoạt tài khoản. Vậy 2FA là gì, cách hoạt động ra sao, tầm quan trọng của nó và ứng dụng trong thực tế là gì?

Trong bài viết này, Tenten.vn sẽ giải thích rõ khái niệm của 2FA, cách hoạt động, các hình thức phổ biến, xu hướng bảo mật thay thế xác thực 2 yếu tố. Cùng tìm hiểu ngay để có thể tự bảo vệ thông tin cá nhân quan trọng nhé!

2FA là gì?

2FA được viết tắt của cụm từ Two-Factor Authentication, dịch sang tiếng Việt có nghĩa là xác thực 2 yếu tố. Đây là một phương pháp bảo mật khi đăng nhập tài khoản, trải qua 2 bước như sau:

• Bước 1: Đăng nhập tài khoản bằng username và password.
• Bước 2: Xác thực thông tin bằng code, mã PIN, thường sẽ là nhập một đoạn mã code được gửi về tin nhắn điện thoại SMS, qua email,…

Khi người dùng đăng nhập ở thiết bị mới, nhập sai mật khẩu nhiều lần, liên kết tài khoản với một bên thứ ba, bạn sẽ phải xác thực 2 yếu tố thì mới đăng nhập được.

2FA hoạt động như thế nào?

Sau khi đã biết 2FA là gì, chúng ta cùng đi tìm hiểu cơ chế hoạt động của xác thực 2 yếu tố. Nguyên tắc hoạt động của 2FA sẽ giống như một lớp bảo vệ thứ hai khi đăng nhập tài khoản cá nhân.

Sau khi đăng nhập tài khoản mật khẩu, người dùng phải trải qua một lớp bảo mật nữa. Để có thể đăng nhập, bạn cần phải nhập đúng mã code được gửi về điện thoại bằng tin nhắn hoặc qua email. Đoạn mã trên sẽ chỉ có hiệu lực trong khoảng 30 – 60 giây, và sẽ thay đổi khi hết thời gian hiệu lực.

Hiện nay xác thực 2FA được áp dụng phổ biến khi đăng nhập Google, WordPress, Facebook, và rất nhiều thao tác khác như quên mật khẩu, OTP ngân hàng,…

Lợi ích của 2FA

Theo báo cáo từ công ty an ninh mạng Kaspersky, có hàng chục thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ bị rò rỉ thông tin vì truy cập đường link lạ và bằng mã độc. Hiện nay, tình trạng lừa đảo chiếm đoạt thông tin bằng cách ép bị hại truy cập đường link rất phổ biến và tinh vi. Chính vì vậy, xác thực yếu tố 2FA được chuyên gia khuyến cáo là một trong các biện pháp ngăn chặn xâm hại hiệu quả.

2FA có tính bảo mật cao hơn so với phương pháp sử dụng mật khẩu thông thường. Khi mật khẩu bị dò rỉ, kẻ xâm nhập bắt buộc phải bước qua lớp xác thực thứ hai bằng code mới có thể truy cập. Đối với ngành ngân hàng, việc xác thực 2 lớp thông qua đăng nhập hoặc OTP chuyển tiền giúp khách hàng bảo vệ tài sản trước đối tượng xấu. Đây chính là những lý do các cá nhân cần chủ động cài đặt xác thực 2 bước (2FA) để bảo vệ thông tin, tài sản.

Các phương thức xác thực 2 bước (2FA) phổ biến

Sau đây là một số phương thức xác thực phổ biến của 2FA:

Gửi mã xác thực hay OTP qua SMS/email

Đây là phương thức phổ biến nhất của 2FA và dễ sử dụng với người dùng. Người dùng sẽ nhận được đoạn mã – đoạn văn bản. Đây chính là đoạn mã để xác minh danh tính sau khi đăng nhập bằng mật khẩu.

Gửi mã OTP được áp dụng hầu hết các lĩnh vực. Bắt đầu từ ngành ngân hàng sử dụng OTP để xác nhận giao dịch, đến mạng xã hội như Facebook, Instagram, ngành thương mại điện tử như Shopee, Lazada đăng nhập hoặc đổi mật khẩu,…

Ứng dụng Authenticator

Ứng dụng Authenticator là các ứng dụng di động cung cấp bảo mật 2FA cho các nền tảng trực tuyến thông qua mã OTP thời gian thực sử dụng 1 lần. Mã OTP này thường sẽ có 6 chữ số và có thời gian sử dụng trong 30 giây.

Khi đăng nhập, ngoài mật khẩu hiện tại, người dùng sẽ phải mở ứng dụng, nhập mã hiện tại. Hệ thống sẽ so khớp với mã do máy chủ tạo ra. Vì thời gian mã ngắn và phát sinh ngay trên thiết bị cá nhân, hacker sẽ không thể chặn hay giả mạo hoặc chặn SIM. Một số ứng dụng Authenticator phổ biến bao gồm: Google Authenticator, Microsoft Authenticator,…

Thông báo đẩy

Thông báo đẩy 2FA là một phương thức xác thực 2 yếu tố hiện đại mà không cần nhập mã OTP. Sau khi đăng nhập, người dùng sẽ nhận được thông báo yêu cầu xác nhận trên ứng dụng liên kết hoặc trên thiết bị liên kết. Người dùng chỉ cần chọn “Chấp nhận/ Từ chối” hoặc “Có/Không”. Phương pháp này được tích hợp trên Google, Microsoft, Gmail,…

Sinh trắc học

Đây là phương pháp xác thực danh tính dựa trên đặc điểm sinh học của người dùng. Các hình thức xác thực sinh trắc học phổ biến gồm:

• Xác thực vân tay
• Xác thực khuôn mặt
• Quét mống mắt

Phương pháp sinh trắc học được áp dụng trong lĩnh vực ngân hàng. Hiện nay, với chính sách mới người dùng khi chuyển khoản sẽ cần phải xác thực sinh trắc học và định danh cá nhân. Ngoài ra, khi yêu cầu cấp lại mật khẩu ngân hàng, người dùng phải sinh trắc học xác thực khuôn mặt và CCCD.

Hướng dẫn kích hoạt 2FA trên một số nền tảng phổ biến

2FA có vai trò rất quan trọng trong bảo mật thông tin cá nhân. Và sau đây sẽ hướng dẫn kích hoạt 2FA trên các nền tảng phổ biến hiện nay:

Kích hoạt 2FA trên tài khoản Facebook

Để kích hoạt 2FA trên Facebook hiện nay, hãy thực hiện như sau

• Bước 1: Chọn biểu tượng ba dấu gạch ngang tại trang chủ > Chọn Cài đặt.
• Bước 2: Truy cập trung tâm tài khoản
• Bước 3: Chọn Mật khẩu và bảo mật > Xác thực 2 yếu tố
• Bước 4: Nhập mã OTP gửi về email hoặc SDT
• Bước 5: Lựa chọn phương pháp 2FA phù hợp, sau đó thực hiện theo hướng dẫn của Facebook.

Kích hoạt 2FA trên tài khoản Google

Bước 1: Mở tài khoản Google của bạn
Bước 2: Nhấn vào Bảo mật và đăng nhập.
Bước 3: Bên trong mục “Cách bạn đăng nhập vào Google” > Chọn xác minh 2 bước
Bước 4: Thực hiện các bước theo yêu cầu trên màn hình. Sau đó bạn có thể lựa chọn phương thức 2FA phù hợp

Các xu hướng bảo mật thay thế 2FA

MFA

MFA (Multi-Factor Authentication) là phương pháp xác thực danh tính đa yếu tố. Xác thực đa yếu tố yêu cầu 3 yếu tố trở lên để đăng nhập vào tài khoản cá nhân. Ví dụ: Mật khẩu + OTP + Vân tay.

Thông thường, xác thực đa yếu tố được áp dụng trong các doanh nghiệp lớn đòi hỏi bảo mật cao như dịch vụ ngân hàng, hệ thống thông tin lớn của doanh nghiệp công nghệ,…

Passkeys

Passkeys là công nghệ đăng nhập mới được phát triển bởi FIDO Alliance. Với passkeys, người dùng sẽ không cần phải ghi nhớ mật khẩu đăng nhập. Thay vào đó, bạn có thể đăng nhập bằng mã PIN, mã vân tay, nhận diện khuôn mặt.

Với passkeys, người dùng sẽ không cần phải ghi nhớ mật khẩu của nhiều nền tảng. Điều này giúp người dùng không cần nhớ quá nhiều mật khẩu cho các nền tảng khác nhau. Ngoài ra, passkeys có thể dễ dàng lưu trữ trên Google Password Manager, iCloud Keychain – điều này giúp hỗ trợ việc đăng nhập không cần mật khẩu.

Kết luận

Khi phương pháp lừa đảo ngày càng tinh vi và phức tạp, xác thực 2FA là điều bắt buộc cần làm để bảo vệ dữ liệu, tài sản quan trọng. Hãy chủ động lựa phương pháp xác thực 2 yếu tố phù hợp, kết hợp với các biện pháp phòng ngừa khác để bảo vệ an toàn thông tin và tài sản số của bạn ngay hôm nay!

FAQs

Ai nên sử dụng 2FA?

Bất cứ ai cũng cần sử dụng xác thực 2 yếu tố. Nhờ có 2FA, người dùng có thể ngăn chặn kẻ xấu muốn xâm chiếm tài thông tin, tài sản cá nhân của bạn.

2FA có an toàn tuyệt đối không?

Câu trả lời là không! Phương thức OTP SMS có mức độ an toàn thấp hơn, có thể bị lừa đảo chiếm đoạt mã OTP, hoặc hacker tấn công SIM Swapping. Tuy nhiên, phương thức bảo mật ứng dụng Authenticator hoặc thông báo đẩy sẽ an toàn hơn.

Nên sử dụng 2FA hay MFA?

2FA và MFA đều là 2 phương thức xác thực giúp bảo vệ người dùng khỏi kẻ xấu. Xác thực đa yếu tố sẽ an toàn hơn, còn 2FA sẽ phù hợp với điều kiện chỉ có 2 yếu tố xác thực khả thi

Nên sử dụng 2FA khi nào?

• Các tài khoản cá nhân thông thường: Gmail, Mạng xã hội, Tài khoản TMDT.
• Hệ thống, ứng dụng chỉ phù hợp với xác thực 2 yếu tố.

Nên sử dụng MFA khi nào?

• Doanh nghiệp, chính phủ: Các tổ chức ngân hàng, bệnh viện, pháp luật, chính phủ,…
• Tài sản giá trị lớn: Tài khoản ngân hàng, Ví điện tử

Tin bài liên quan

reCAPTCHA là gì? Tìm hiểu 3 version của reCAPTCHA 

Hướng dẫn cài đặt bảo mật 2 lớp cho Website WordPress